Nasze stałe czytelniczki powinny pamiętać, że poruszałyśmy już na blogu kwestię przeszkód w zawarciu związku małżeńskiego (TUTAJ). Przeszkody te dotyczyły zawarcia małżeństwa cywilnego. Te które myślały, że 7 przeszkód to dużo, a chcą zawrzeć ślub kościelny musimy zmartwić. Dziś będzie mowa o 12 przeszkodach z prawa kanonicznego.
1. Wiek
Zgodnie z Kodeksem prawa kanonicznego nie może zawrzeć ważnego związku małżeńskiego mężczyzna przed ukończeniem 16 roku życia oraz kobieta przed ukończeniem 14 roku życia.
Konferencja Episkopatu ma jednak prawo ustalić wyższy wiek dla godziwości zawarcia związku małżeńskiego. Zgodnie z Instrukcją Episkopatu Polski wiekiem obowiązującym do godziwości zawarcia małżeństwa w Polsce jest granica wieku określona aktualnie obowiązującym ustawodawstwem państwowym. O tym jak
2. Niemoc płciowa (impotencja)
Niezdolność płciowa według prawa kanonicznego to niezdolność do współżycia płciowego. Polega na anomaliach anatomicznych albo funkcjonalnych (wrodzonym lub nabytym) uniemożliwiającym stosunek płciowy.
Aby niezdolność płciowa stanowiła przeszkodę małżeńską musi być ona:
1. uprzednia – istniejąca przed zawierania małżeństwa,
2. trwała – niemożliwa do usunięcia,
3. pewna
W wypadku przeszkody wątpliwej Kościół trzyma się zasady, że nie należy przeszkadzać w zawarciu małżeństwa, chociażby istniało przypuszczenie, że niezdolność ta się ujawni i zostanie udowodniona, umożliwiając orzeczenie nieważności zawartego małżeństwa.
Pamiętać jednak należy, że niepłodność, o ile istnieje zdolność do dokonania stosunku płciowego nie przeszkadza w zawarciu małżeństwa.
3. Przeszkoda węzła małżeńskiego
Kodeks kanoniczny podobnie jak Kodeks rodzinny i opiekuńczy zabrania zawarcia związku małżeńskiego osobie pozostającej w innym nie może zawrzeć małżeństwa osoba pozostająca w związku małżeńskim. Oczywiście z uwagi na zasadę nierozerwalności związku małżeńskiego (brak „rozwodów kościelnych”) kościół podchodzi do tej przesłanki szerzej niż Kodeks rodzinny i opiekuńczy.
4. Różnica religii
Przeszkoda ta zachodzi pomiędzy osobą ochrzczoną w Kościele katolickim a osobą nieochrzczoną.
Oczywiście w zakresie tej przeszkody również można otrzymać dyspensę.
5. Święcenia
Nie może zawrzeć małżeństwa osoba, która otrzymała święcenia.
Przeszkoda święceń ustaje:
1. na mocy dyspensy zastrzeżonej dla Stolicy Apostolskiej
2. na skutek prawomocnego wyroku stwierdzającego nieważność święceń lub
3. jeżeli święcenia były przyjęte pod przymusem
6. Przeszkoda publicznego, wieczystego ślubu czystości
Przeszkodę małżeńską stanowi wieczysty ślub czystości złożony publicznie w zakonie.
Ślub publiczny oznacza, że został złożony na ręce prawowitego przełożonego kościelnego. Co do wieczystości chodzi wyłącznie o śluby wieczyste. Ślubu złożone czasowo nie stanowią przeszkody małżeńskiej.
Oczywiście świecki ślub czystości (jeśli ktoś podjął takie zobowiązanie) nie stanowi przeszkody małżeńskiej.
Co jednak istotne w zakresie tej przeszkody można uzyskać dyspensę.
7. Uprowadzenie
Przeszkoda ta zachodzi między mężczyzną i uprowadzoną kobietą lub choćby przetrzymywaną, w celu zawarcia z nią małżeństwa. Co ciekawe przeszkoda ta nie obowiązuje w drugą stronę tj. w stosunku do mężczyzn 😊
8. Małżonkobójstwo
Zabójstwo małżonka własnego lub osoby z którą chcemy zawrzeć związek małżeński dokonane w celu zawarcia nowego związku małżeńskiego stanowi przeszkodę zawarcia małżeństwa. Przeszkoda ta dotyczy współudziału fizycznego lub moralnego oraz współsprawstwa.
Ale od tej przeszkody Stolica Apostolska również może udzielić dyspensy.
9. Pokrewieństwo
O pokrewieństwie – czym są i jak obliczyć stopnie pisałyśmy TUTAJ (tekst: Kim dla Ciebie jest Twój mąż). Zgodnie z prawem kanonicznym nie mogą zawrzeć związku małżeńskiego osoby spokrewnione w linii prostej bez względu na stopień – czyli tak jak jest to uregulowane w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Inaczej wygląda kwestia pokrewieństwa w linii bocznej. O ile kodeks rodzinny i opiekuńczy jako przeszkodę małżeńską zastrzega 2 stopień pokrewieństwa w linii bocznej (czyli wyłącznie rodzeństwo) o tyle prawo kanoniczne jako przeszkodę małżeńską wskazuje pokrewieństwo aż do czwartego stopnia ! Jednakże w przypadku pokrewieństwa w linii bocznej w 3 i 4 stopniu można starać się o dyspensę.
10. Powinowactwo
O powinowactwie – czym są i jak obliczyć stopnie pisałyśmy TUTAJ (tekst: Kim dla Ciebie jest Twój mąż). Zgodnie z prawem kanonicznym nie mogą zawrzeć małżeństwa osoby spowinowacone w linii prostej. W przypadku powinowactwa można się starać jednak o dyspensę.
11. Przyzwoitość publiczna
Jak już wiecie z poprzedniego tekstu (TUTAJ) (tekst: Kim dla Ciebie jest Twój mąż) powinowactwo powstaje pomiędzy rodziną współmałżonka i powinowactwo stanowi przeszkodę małżeńską. Powinowactwo nie powstaje w przypadku konkubinatu lub nieważnego małżeństwa. Przeszkoda przyzwoitości publicznej powstaje pomiędzy jedną ze stron, a krewnymi drugiej strony, ale tylko w pierwszym stopniu linii prostej.
Co ważne przesłanka ta dotyczy konkubinatu o charakterze notorycznym (co oznacza, ze nie da się go ukryć) lub publicznym (powszechnie znanego).
12. Przysposobienie
Wyjaśniałyśmy już, że przysposobienie to nic innego jak adopcja dziecka. O ile Kodeks rodzinny i opiekuńczy przeszkodę tę ogranicza do zakazu zawarcia małżeństwa przysposabiającego z przysposobionym czyli adoptujący z adoptowanym o tyle prawo kanoniczne rozszerza ten zakaz na linię boczną w drugim stopniu (czyli pomiędzy rodzeństwem wynikającym z adopcji).
Spodziewałyście się, że prawo kanoniczne podchodzi do przeszkód małżeńskich w sposób bardziej rygorystyczny niż kodeks rodzinny i opiekuńczy?
Olga
Podstawa prawna:
Kodeks prawa kanonicznego 1983