Nazwisko małżonków po ślubie często bywa pierwszym punktem zapalnym narzeczonych. Pisałyśmy już o tym, jakie nazwisko mogą nosić małżonkowie po ślubie (o czym przeczytasz TUTAJ).
Dziś zajmiemy się kwestią nazwiska dzieci pochodzących z małżeństwa.
Podstawowa zasada
Podstawowa reguła dotycząca nazwiska dzieci wskazuje, że dziecko nosi nazwisko będące nazwiskiem obojga małżonków.
Dotyczy ona zarówno sytuacji, w której:
1.małżonkowie w wyniku zawarcia związku małżeńskiego zmieniają nazwisko w wyniku czego nazywają się tak samo,
2. małżonkowie pozostają przy nazwiskach dotychczasowych, ale z uwagi na jednakowe brzmienie nazwisk nazywają się tak samo.
W takich sytuacjach na dziecko z mocy prawa „przechodzi” wspólne nazwisko rodziców, w związku z czym rodzice nie mogą złożyć innego oświadczenia dotyczącego nazwiska dziecka.
A co jeśli nazwiska małżonków po ślubie nie będą jednakowe?
W takiej sytuacji narzeczeni składają oświadczenie co do nazwiska dzieci.
Zgodnie z przepisami rodzice mogą oświadczyć, że dziecko będzie nosiło:
1) nazwisko matki,
2) nazwisko ojca,
3) nazwisko dwuczłonowe utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka.
W tym ostatnim przypadku (nazwiska dwuczłonowego) rodzice decydują o kolejności członów nazwiska dziecka.
Przykład:
matka: Kruk
ojciec: Kowalski
W takiej sytuacji dziecko może nazywać się:
1. Kruk
2. Kowalska / Kowalski (z uwzględnieniem fleksji)
3. Kruk – Kowalska / Kruk – Kowalski (z uwzględnieniem fleksji)
4. Kowalska – Kruk / Kowalski – Kruk (z uwzględnieniem fleksji).
Co jeśli narzeczeni nie doszli do porozumienia co do nazwiska dziecka?
Jeżeli rodzice:
1. złożyli oświadczenia odmiennej treści;
2. odmówili złożenia oświadczeń,
3. w wyniku uchybienia kierownika USC oświadczenie nie zostało odebrane
wówczas o nazwisku dziecka przesądza ustawa.
W takiej sytuacji dziecko będzie nosiło nazwisko dwuczłonowe, którego pierwszy człon stanowi nazwisko matki, a drugi – nazwisko ojca.
A co w przypadku, gdy nazwisko jednego lub obojga z rodziców jest dwuczłonowe?
Nazwisko dziecka utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka nie może składać się z więcej niż dwóch członów. Zgodnie z przepisami (czyli w przypadku braku zgodnego oświadczenia rodziców co do nazwiska dzieci) w skład nazwiska dziecka wchodzą pierwsze człony nazwisk podlegających połączeniu.
Przykład 1:
Matka: Kowalska – Iksińska
Ojciec: Igrekowski – Nowak
W przypadku braku zgodnego oświadczenia zgodnie z przepisami dziecko będzie nazywało się Kowalska – Igrekowska / Kowalski – Igrekowski (z uwzględnieniem fleksji)
Czy dziecko może nazywać się Nowak – Nowak?
Przykład 2:
Matka: Nowak – Iksińska
Ojciec: Nowak – Luty
Zasada dotycząca połączenia pierwszych członów nazwiska nie ma zastosowana, jeśli w wyniku połączenia powstałoby nazwisko, którego człony są jednakowe.
W tej sytuacji dziecko na pewno nie otrzyma nazwiska Nowak – Nowak.
W tym jednak miejscu regulacja ustawowa się kończy i brak jest przepisów, wskazujących jak w takiej sytuacji będzie brzmiało nazwisko dziecka.
Praktyka wypracowała trzy rozwiązania wyjścia z takiej sytuacji:
1. pierwszy człon nazwiska jednego rodzica łączymy z drugim członem nazwiska drugiego rodzica (czyli w praktyce otrzymamy nazwisko matki lub nazwisko ojca),
2. nadajemy nazwisko jednoczłonowe, które jest częściowym nazwiskiem po ojcu, a częściowym nazwiskiem po matce (w sytuacji z przykładu jest to nazwisko Nowak),
3. łączymy drugie człony nazwisk.
W przypadku łączenia drugich członów nazwiska nie jest określone w jakiej kolejności mają zostać one połączone, a co za tym idzie czy powstałe nazwisko ma brzmieć Iksińska – Luty (Iksiński – Luty) czy Luty – Iksińska (Luty – Iksiński). Wybór w tym zakresie pozostawiony jest rodzicom.
Tylko, że paradoks tej sytuacji jest taki, że przepisy te miały regulować sytuacje braku porozumienia rodziców 😉
Czy można zmienić decyzję co do nazwiska dziecka?
Nie martwcie się 😊 Oświadczanie w sprawie nazwiska dziecka nie ma charakteru ostatecznego. Zgodnie z przepisami przy sporządzeniu aktu urodzenia pierwszego wspólnego dziecka małżonkowie mogą złożyć przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego zgodne oświadczenia o zmianie wskazanego przez nich nazwiska dziecka albo oświadczenia, co do nazwiska, jeżeli nazwisko dziecka nie zostało przez nich wskazane.
Co jednak istotne, oświadczenie takie wyznacza nazwisko dla kolejnych dzieci małżonków, gdyż dzieci pochodzące od tych samych rodziców noszą takie samo nazwisko i w tym momencie ma już charakter ostateczny 😊
Ja życzę Wam jednak zgodności w zakresie składanego oświadczenia i żeby o nazwisku Waszego wspólnego dziecka nie musiały decydować przepisy 😉
Olga
Podstawa prawna:
art. 88 i 901 Ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, (tj. Dz.U.2017.682)