Zespół i muzyka na żywo, czy DJ i muzyka z płyty?
Ile Par Młodych tyle zdań, ilu gości tyle opinii…
Jedno jest pewne, to od muzyki i osób za nią odpowiedzialnych zależy w głównej mierze dobra zabawa i zadowolenie Waszych gości, a co za tym idzie i Wasza satysfakcja. Wybór nie może być zatem z całą pewnością przypadkowy.
W tym wpisie nie pomożemy Ci podjąć decyzji: zespół czy DJ… Choć przyznam, że dla mnie samej jako narzeczonej było to nie lada wyzwanie 😉 Gdy okazało się, że najbliższy wolny termin mojej ukochanej kapeli to odległość lat świetlnych, po wielu spotkaniach i setkach rozmów, poszłam za głosem serca. I choć mały stres jest, to wierzymy w to, że wybrani przez nas Panowie dadzą z siebie wszystko, a nasi goście będą przez długi czas wspominać muzykę z wesela 😉
Trudny wybór już za Tobą. Masz już zespół bądź Dj’a, ale czy na tym weselna przygoda z muzyką się kończy? Niestety, gdyby odpowiedź była twierdząca, to świat byłby zbyt piękny 😉
Zezwolenie (licencja)
Korzystając z utworów muzycznych, poprzez ich wykonywanie czy odtwarzanie na weselu, wkraczamy w kwestię praw autorskich do tych utworów. Co do zasady, aby móc legalnie wykonywać czy odtworzyć muzykę na weselu powinnaś uzyskać na tę okoliczność zezwolenie (licencję) od właściwego, uprawionego podmiotu zarządzającymi prawami autorskimi np. ZAiKS czyli uzyskać zezwolenie i uiścić opłatę za – uwaga trudne słowo – tantiemy, czyli wynagrodzenie autorskie.
Czym jest ZAiKS?
Podmiotami odpowiedzialnymi za zarządzanie i ochronę praw autorskich twórców, wykonawców czy producentów, w tym też za udzielanie licencji na korzystanie z utworów muzycznych są organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. Jedną z takich organizacji zajmującą się reprezentacją autorów i kompozytorów polskich i zagranicznych jest ZAiKS.
Poza ZAiKS’em są jeszcze takie organizacje jak:
1. STOART – Związek Stowarzyszeń Artystów Wykonawców;
2. SAWP – Stowarzyszenie Artystów Wykonawców Utworów Muzycznych i Słowno-Muzycznych;
3. ZPAV – Związek Producentów Audio-Video.
Jak widzisz, każda z tych organizacji działa w innym obszarze praw chronionych (twórców, producentów fonogramów i wideogramów oraz artystów wykonawców) i to właśnie do tych podmiotów powinnaś się zwrócić celem uzyskania zezwolenia na wykonywanie, czy odtwarzanie muzyki na weselu.
I wszystkim tym podmiotom trzeba zapłacić?
Wskazane organizacje z uwagi na inny obszar praw chronionych mogą żądać:
ZAiKS – tantiem dla autorów tekstów i kompozytorów za odtwarzanie i wykonywanie,
ZPAV – tantiem dla producentów za odtwarzanie,
STOART – tantiem dla wykonawców za odtwarzanie,
SAWP – tantiem dla reprezentowanych przez siebie wykonawców (innych niż STOART) za odtwarzanie.
Jeśli na Twoim weselu na żywo zagra zespół niezbędnym będzie zawarcie umowy z ZAiKS.
Jeśli muzykę będzie grać DJ, to konieczna będzie umowa nie tylko z ZAiKS, ale również umowy z pozostałymi podmiotami tj. ZPAV, STOART i SAWP.
Jeśli zespół z muzyką na żywo będzie też posiłkować się muzyką np. z płyt to będą obowiązywać zasady jak dla DJ’a.
Możecie spotkać się z różnymi opiniami (nie koniecznie trafnymi) zarówno restauracji, zespołów czy DJ’ów na ten temat, ja natomiast w tym miejscu prezentuję Wam stanowisko wskazanych powyżej organizacji.
Jak uniknąć opłat?
Opłat nie można uniknąć, bo to trochę jak obchodzenie prawa 😉
Możesz jednak skorzystać ze zwolnienia z obowiązków wobec twórców, w tym z obowiązku uiszczania opłat za korzystanie w sytuacji gdy:
1. odtwarzasz na weselu tzw. muzykę zwolnioną z opłat (w sieci znajdziecie oferty wielu podmiotów dostarczających taką muzykę), ale niestety musisz liczyć się z tym, że o ile będzie ona może świetnym „tłem” do obiadu, to już niekoniecznie do zabawy, szczególnie gdy Twoi goście nie mogą obejść się na weselu od swojego, ostatnio ukochanego kawałka „Miłość w Zakopanem” 😉
2. zorganizujesz przyjęcie w domu, w kręgu najbliższych, a muzykę będziesz odtwarzać samodzielnie z CD.
A co w przypadku, hucznego wesela w restauracji czy remizie?
W tym przypadku, niestety nie możesz skorzystać ze zwolnienia, o którym wspomniałam w pkt. 2 powyżej. ZAiKS stoi na stanowisku, że w przypadku, gdy wynajmujesz salę, jej właściciel odpłatnie udostępniając Ci powierzchnię na organizację wesela, w trakcie którego wykonywana czy odtwarzana będzie muzyka, co najmniej pośrednio ponosi korzyść z korzystania z cudzej twórczości. W takiej sytuacji wymagane jest uzyskanie zezwolenia Stowarzyszenia Autorów ZAiKS, a w przypadku odtwarzania muzyki np. z płyt przez zespół czy DJ’a także organizacji chroniących prawa artystów wykonawców i producentów (ZPAV, STOART i SAWP).
Kto płaci?
Jeśli zlecasz kompleksowe zorganizowanie Twojego przyjęcia restauracji, która zawodowo zajmuje się organizacją imprez i wynajmie dla Ciebie zespół czy DJ’a, to restauracja, jako organizator powinna zalegalizować wszystkie aspekty swojej działalności i zająć się również opłatą dla ZAiKS, STOART (w ramach tej organizacji załatwi również kwestie związane z SAWP), ZPAV. “Powinna” co nie oznacza, że obowiązków tych dopełni. Upewnij się, zatem czy restauracja ma stosowne zezwolenia i opisz poczynione ustalenia w umowie z restauracją. Jeśli nawet restauracja będzie posiadać odpowiednie zgody nie oznacza to, że Ty od opłaty za tantiemy będziesz zupełnie zwolniona. Uiścisz ją zapewne jako wynagrodzenie dodatkowe dla restauracji.
W sytuacji gdy samodzielnie organizujesz wesele, czy to w remizie czy w restauracji i sama angażujesz DJ’a czy zespół, którym płacisz wynagrodzenie, to Ty będziesz odpowiedzialna za uzyskanie zezwolenia na wykonywanie i odtwarzanie muzyki i uiszczenie opłaty ZAiKS, a w przypadku muzyki z np. z CD również dla STOART (w ramach tej organizacji załatwisz również kwestie związane z SAWP) i ZPAV. Może być też tak, że restauracja będzie mieć już wykupioną licencję we właściwych organizacjach, a Ty będziesz jedynie partycypować w tych kosztach płacąc dodatkową opłatę na rzecz restauracji.
Jeśli restauracja (w powyższych dwóch sytuacjach) nie posiadają stosownej licencji, nic nie stoi na przeszkodzie by to restauracja, DJ bądź zespół dopełnił formalności za Ciebie. Jeśli zdecydujesz się jednak na taką opcję polecam Ci, by umowa przewidywała, że po załatwieniu za Ciebie tych formalności otrzymasz potwierdzenie w postaci umowy i dowodu uiszczenia opłat.
Jedno jest pewne, jeśli nie chcesz mieć na głowie załatwiania dodatkowych formalności z ZAiKS i pozostałymi organizacjami ustal, czy to z restauracją, z zespołem czy z DJ, kto się tym za Ciebie zajmie i opisz te ustalenia w zawieranej z nimi umowie, a następnie wymagaj stosownych potwierdzeń.
Jaka jest wysokość opłat i od czego zależy?
Opłata za publiczne wykonywanie czy odtwarzanie muzyki nie jest stała i (w przypadku odtwarzania) dla każdej z ww. organizacji jest różna.
W przypadku ZAiKS opłata ta uzależniona jest od szeregu zmiennych:
1. rodzaju imprezy;
2. szacunkowej liczb gości;
3. rodzaju muzyki tzn. czy będzie to muzyka wykonywana przez zespół czy odtwarzana przez DJ’a;
4. wynagrodzenia zespołu/DJ’a;
5. rodzaju lokalu;
6. miejscowości, w której wesele się odbędzie;
7. oraz od tego czy przewidujesz poprawiny przy muzyce w tej samej lokalizacji.
Opłatę należną ZAiKS możesz obliczyć sama korzystając z kalkulatora dostępnego tutaj.
Dla przykładu, przyjęcie w restauracji pod Krakowem, przy odtwarzaniu muzyki przez DJ’a, którego wynagrodzenie wyniesie 4.000,00 zł, przy liczbie 160 gości i przyjęciu jednodniowym opłata do ZAiKS wyniesie 400,00 złotych brutto.
Dodatkowo przy DJ dojdą opłaty do STOART, SAWP (o ile na Twoim weselu zostaną odtworzone utwory wykonawców objętych ochroną przez każdą z tych organizacji) oraz ZPAV, więc w łącznym rozrachunku może to być wcale nie mała kwota, którą powinnaś wziąć pod uwagę decydując się na oprawę muzyczną wesela.
A jeśli nie zapłacisz?
Jeśli nie załatwisz wymaganych zezwoleń i nie uiścisz opłat musisz liczyć się z ryzykiem kontroli i odpowiedzialności (w tym również Twojej) zarówno karnej jak i cywilnej. Przed odpowiedzialnością nie uchroni Cię niestety ani Twoja dobra wola, ani niewiedza, ani milion innych spraw na głowie, które spowodowały, że zapomniałaś, czy nie zdążyłaś dopełnić formalności.
Konsekwencje jakie mogą Cię spotkać to m.in. obowiązek naprawienia wyrządzonej szkody poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione – trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu. A z tych bardziej dotkliwych – sprawa karna.
Jak dopełnić formalności?
„Nie taki wilk straszny jak go malują” 😉
Wystarczy, że skontaktujesz się z właściwą organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, wypełnisz stosowny formularz, a przygotowaniem odpowiedniego zezwolenia oraz wyliczeniem opłaty zajmie się ta organizacja. Tobie pozostanie jedynie podanie wymaganych informacji i uiszczenie opłaty.
Zastanawiasz się pewnie jak ZAiKS bądź inna organizacja dowie się, o Twoim weselu? Bardzo prosto. Po prostu przypadkowo, akurat w dniu Twojego wesela przeprowadzi kontrolę w restauracji, w której zorganizujesz przyjęcie. Jasne, że taka kontrola nie musi się pojawić, ale zakładanie, że się nie zjawi może być po prostu złudne. Takie kontrole zdarzają się coraz częściej, a ja osobiście nie wyobrażam sobie kontroli przy setce gości i tłumaczenia się w najpiękniejszym dniu mojego życia, że wcale nie okradam autorów muzyki.
Dlatego też polecam Ci samodzielne dopełnienie wszystkich formalności związanych z legalnym odtwarzaniem muzyki na Twoim weselu o ile nie dopełni ich restauracji, zespół czy DJ 😉
Kinga
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tj. z Dz. U. z 2017 r. poz. 880 ze zm.)