Jaki jest właściwy wiek na zawarcie małżeństwa? Dlaczego niektórzy uważają, że jeśli kobieta nie znajdzie sobie męża za młodu to później zostanie starą panną (nie cierpię tego określenia, a z doświadczenia wiem, że już w stosunku do kobiet w wieku 25 lat, niektórzy sobie na nie pozwalają)? Czy można stwierdzić, że ktoś jest za młody, albo za stary na miłość?
Pisząc o pierwszej miłości wracam wspomnieniami do czasu kiedy miałam 4 lata…. Ale ze względu na to, że nigdy nie wyjawiłam mu swoich uczuć 😊 nie będę wymieniać go z imienia 😊
Na miłość nigdy nie jest za wcześnie, ani za późno, ale związek małżeński niesie za sobą szereg praw i obowiązków wynikających z założenia rodziny (przypominasz sobie słowa przysięgi małżeńskiej?), a osoba wstępująca w związek małżeński musi mieć ich świadomość i ze względu na to, przepisy prawa regulują w jakim wieku można wziąć ślub.
Art. 10 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, iż Nie może zawrzeć małżeństwa osoba niemająca ukończonych lat osiemnastu. Jednakże z ważnych powodów sąd opiekuńczy może zezwolić na zawarcie małżeństwa kobiecie, która ukończyła lat szesnaście, a z okoliczności wynika, że zawarcie małżeństwa będzie zgodne z dobrem założonej rodziny.
Powyższy przepis mówi o trzech warunkach, które muszą zostać spełnione, żeby sąd wydał zezwolenie ma zawarcie małżeństwa tj:
1. kobieta musi mieć ukończone 16 lat;
2. muszą zaistnieć ważne powody;
3. z okoliczności wynika, że zawarcie małżeństwa będzie zgodne z dobrem założonej rodziny
no i jeszcze jedna – musi zostać w tej sprawie złożony wniosek do sądu, bo sąd sam z siebie nie podejmie żadnych działań.
Powyższe przesłanki muszą wystąpić łącznie i są jednakowo ważne. Oznacza to, że niespełnienie jednego z tych warunków, spowoduje odmowę wydania zezwolenia.
Wiek wnioskodawczyni
Wnioskodawczyni musi mieć ukończone 16 lat, ale nie w chwili składania wniosku, lecz w chwili orzekania przez sąd, dlatego też można złożyć wniosek na kilka miesięcy przed ukończeniem przez kobietę 16 roku życia.
Pojęcie ważnych powodów
Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie wskazuje, co należy rozumieć pod pojęciem ważnych powodów, ale lektura orzeczeń sądowych pozwala nam wyliczyć m.in. następujące przypadki:
1. fakt posiadania przez kobietę i mężczyznę, których wniosek dotyczy, dziecka lub dzieci;
2. ciążę kobiety, która złożyła wniosek i uznanie ojcostwa przez mężczyznę, którego wniosek dotyczy;
3. miłość łącząca kobietę i mężczyznę, których wniosek dotyczy, w powiązaniu z ich ustabilizowaną sytuacją finansową i dużą dojrzałością społeczną;
4. pragnienie posiadania potomstwa, szczególnie przy dużej różnicy wieku osób mających zawrzeć związek małżeński lub chorobie jednego z nich, bądź obojga.
Na pierwszy plan w tych przykładach wysuwa się ciąża. Sąd Najwyższy wypowiedział się jednak, że stwierdzenie ciąży u małoletniej wnioskodawczyni nie wystarcza do udzielenia jej zezwolenia na zawarcie małżeństwa (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 października 1958 r., sygn. akt III CO 19/58), bowiem tak jak wspomniałam powyżej wszystkie trzy przesłanki muszą wystąpić łącznie.
W opinii prawników, jak i orzeczeniach sądów przyjmuje się również, iż ważne powody nie muszą dotyczyć – uwaga trudne słowo 😉 – nupturientów (osób mających zawrzeć związek małżeński) bezpośrednio, lecz mogą dotyczyć ich również pośrednio, tj. dotyczyć np. specyficznej sytuacji ich rodzin (długotrwały wyjazd najbliższych krewnych czy ich choroba zagrażająca życiu), ponieważ okoliczności te mogłyby uniemożliwić im udział w ceremonii ślubnej w terminie późniejszym.
Zezwolenie na zawarcie małżeństwa dotyczy małżeństwa zawieranego przed Urzędem Stanu Cywilnego, przed konsulem, jak i małżeństw konkordatowych (tj. małżeństwa kościelnego ze skutkiem cywilnoprawnym).
Kto może złożyć wniosek o zezwolenie na zawarcie małżeństwa?
Tak jak już wspomniałam, żeby sąd wydał zezwolenie na zawarcie małżeństwa musi zostać złożony do sądu wniosek o wydanie takiego zezwolenia.
Wniosek ten może zostać złożony wyłącznie przez kobietę planującą wstąpić w związek małżeński.
Postępowanie to nie może być wszczęte:
1. z urzędu;
2. na wniosek prokuratora;
3. na wniosek Rzecznika praw Obywatelskich;
4. na wniosek Rzecznika Praw Dziecka;
5. na wniosek organizacji pozarządowej;
6. na wniosek innej osoby (np. przyszłego męża);
7. na wniosek przedstawiciela ustawowego (np. rodziców).
Dodatkowo przyjąć należy, iż skoro uprawnienie do złożenia wniosku o zezwolenie na zawarcie małżeństwa posiada kobieta, która nie ukończyła lat osiemnastu, to może ona również osobiście udzielić pełnomocnictwa procesowego np. radcy prawnemu, do występowania w jej imieniu przed sądem.
Obowiązek wysłuchania stron
Przed wydaniem postanowienia rozstrzygającego wniosek sąd wysłuchuje:
1. wnioskodawcę,
2. osobę, z którą małżeństwo ma być zawarte, oraz
3. w razie potrzeby osoby bliskie przyszłych małżonków.
Sąd wysłuchuje, zadaje wyżej wskazanym osobom pytania – wszystko to by ustalić czy małżeństwo będzie zgodne z dobrem założonej rodziny oraz czy są ku temu ważne powody.
Postanowienie o zezwolenie na zawarcie związku małżeńskiego
W postanowieniu o udzieleniu zezwolenia wymienia się osobę, z którą małżeństwo ma być zawarte. Dlatego też jeśli kobieta dostanie zezwolenie na zawarcie małżeństwa z mężczyzną X to może zawrzeć małżeństwo tylko z mężczyzną X. Jeśli zmieni zdanie i postanowi zawrzeć małżeństwo z mężczyzną Y to musi złożyć ponowny wniosek do sądu.
Skuteczność zezwolenia na zawarcie związku małżeńskiego
Postanowienie o udzieleniu zezwolenia na zawarcie związku małżeńskiego jest skuteczne po jego uprawomocnieniu się, co oznacza, iż przed upływem terminu do wniesienia apelacji kobieta występująca o udzielenie zezwolenia nie może zawrzeć związku małżeńskiego.
Odmowa udzielenia zezwolenia:
Jeżeli sąd odmówi udzielenia zezwolenia na zawarcie związku małżeńskiego, nie powoduje to, że wniosek taki nie może być złożony ponownie, po zmianie okoliczności faktycznych sprawy (np. po zaistnieniu ważnych powodów), których wcześniejszy brak spowodował odmowę udzielenia zgody.
Właściwość sądu:
Kobieta składa wniosek o zezwolenie na zawarcie małżeństwa do sądu rejonowego – sądu opiekuńczego właściwego dla jej miejsca zamieszkania, a w braku miejsca zamieszkania wnioskodawczyni – sąd opiekuńczy miejsca jej pobytu (czyli zgodnie z tym, gdzie przebywa). Jeżeli brak i tej podstawy – właściwy jest sąd rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy.
Opłaty:
Wniosek o zezwolenie na zawarcie związku małżeńskiego podlega opłacie sądowej. Jej wysokość określają przepisy prawa i obecnie wynosi 100 złotych. Opłatę należy uiścić na rachunek bankowy sądu, do którego wniosek jest składany, przed jego złożeniem. Jeżeli Wnioskodawczyni nie ma środków na opłacenie wniosku, może się starać o zwolnienie z opłaty sądowej. W tym celu musi wypełnić stosowny formularz i wysłać go do sądu wraz z wnioskiem.
Pełnoletność przed osiemnastką?
Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego Przez zawarcie małżeństwa małoletni uzyskuje pełnoletność – co oznacza, że małoletnia po zawarciu małżeństwa uzyskanie pełną zdolności do czynności prawnych 🙂
Jednakże, w przypadku:
1. uzyskania zezwolenia na zawarcie małżeństwa przed upływem 18 roku życia, następnie
2. zawarcia tego małżeństwa i następnie
3. uzyskania rozwodu małżonków przed 18 rokiem życia,
zawarcie kolejnego związku małżeńskiego przez kobietę przed 18 rokiem życia, pomimo uprzedniego uzyskania pełnoletności, wymaga ponownego zezwolenia sądu na zawarcie związku małżeńskiego.
Cały powyższy tekst odnosi się oczywiście do zezwolenia, które może zostać udzielone tylko kobiecie. Mężczyzna, który chce zawrzeć związek małżeński musi mieć zawsze ukończony 18 rok życia 🙂
Niejednokrotnie życie pokazuje, że miłość nie wybiera i nie zna wieku. Zawarcie małżeństwa przez kobietę przed ukończeniem 18 roku życia nie należy do łatwych i wymaga sporo determinacji, ale cóż nie robi się dla prawdziwej miłości… 🙂
Olga
Podstawa prawna:
art. 10 Ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, tj. z dnia 9 marca 2017 r. (Dz.U. z 2017 r. Poz. 682);
art. 531 Ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, tj. z dnia 31 października 2016 r. (Dz.U. z 2016 r., poz. 1822);
art. 37 pkt 1 Ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, tj. z dnia 21 kwietnia 2016 r. (Dz.U. z 2016 r., poz. 623).