Do wesela został tydzień, a Ty uświadamiasz sobie, ile jeszcze spraw masz niezałatwionych? A może obudziłaś się w poniedziałek po weselu i za nic w świecie nie masz siły wstać z łóżka, a trzeba jeszcze załatwić formalności związane z wymianą dokumentów? W takiej sytuacji nieoceniony okaże się urlop okolicznościowy. Komu przysługuje? W jakim wymiarze? I kiedy można go wykorzystać?
Kwestie zwolnienia od pracy w razie ślubu pracownika (potocznie urlopu okolicznościowego) reguluje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (dalej: Rozporządzenie).
Komu przysługuje urlop okolicznościowy?
Urlop okolicznościowy przysługuje wyłącznie pracownikom, czyli osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę i to bez znaczenia czy jest to umowa o pracę na okres próbny czy na czas nieokreślony. Jeśli jednak świadczysz pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej (np. umowy zlecenia lub umowy o współpracę) urlop niestety Ci nie przysługuje.
§ 15 Rozporządzenia stanowi o tym, że pracodawca jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika w wymiarze 2 dni w razie ślubu pracownika, ale co warto podkreślić – tylko takiego ślubu, który wywiera skutki cywilnoprawne.
Jaki zatem ślub wywołuje skutki cywilnoprawne? Oczywiście ślub cywilny i ślub konkordatowy.
Co jednak, jeśli masz już zawarty ślub cywilny, a teraz organizujesz wyłącznie ślub kościelny?
W takiej sytuacji przyjąć należy, że nie ma przeszkód prawnych, do udzielenia urlopu okolicznościowego pracownikowi, który zawiera ślub kościelny jeśli wcześniej nie korzystał z urlopu okolicznościowego w związku z zawarciem ślubu cywilnego. Jeśli jednak skorzystał z takiego urlopu przy zawieraniu ślubu cywilnego, pracodawca nie jest obowiązany do ponownego udzielenia urlopu okolicznościowego z okazji zawarcia ślubu kościelnego.
Pytanie niby banalne, a jednak nie takie oczywiste. Co bowiem w przypadku, gdy jednego dnia zgodnie z rozkładem czasu pracy pracujesz 12 godzin, a innego dnia 4?
Tu jednak odpowiedź jest banalna – 2 dni to po prostu 2 dni niezależnie od tego w jakim dobowym wymiarze czasu pracy jesteś zobowiązana świadczyć pracę. W tym przypadku bowiem przepis art. 1542 § 2 Kodeksu Pracy, zgodnie z którym dzień urlopu odpowiada 8 godzinom pracy nie ma zastosowania.
A co jeśli jesteś zatrudniona w niepełnym wymiarze czasu pracy?
W tym przypadku również przysługują Ci 2 dni urlopu okolicznościowego i nie zmniejsza się go proporcjonalnie w stosunku do wymiaru czasu pracy, na jaki jesteś zatrudniona.
Kiedy można wykorzystać urlop okolicznościowy?
Po pierwsze, 2 dni urlopu okolicznościowego z okazji ślubu nie musisz wykorzystywać łącznie.
Po drugie, nie muszą to być również dni bezpośrednio poprzedzające albo następujące po dniu ślubu. Istotne jest jednak, aby pozostawały one w związku z zawarciem związku małżeńskiego. Może to być na przykład jeden dzień przed ślubem na załatwienie formalności w Urzędzie Stanu Cywilnego i drugi dzień po ślubie na złożenie wniosku o wymianę dokumentów.
Celem urlopu okolicznościowego nie jest bowiem tylko umożliwienie wzięcia udziału w uroczystości ślubnej, ale również umożliwienie pracownikowi załatwienia wszelkich formalności w związku ze ślubem. Z punktu widzenia pracodawcy powinna jednak zachodzić racjonalna przerwa czasowa pomiędzy zawnioskowanymi dniami urlopu, a Twoim ślubem.
Ważne:
W przypadku znacznego odstępu czasowego pomiędzy ślubem, a dniem, w którym masz zamiar skorzystać z urlopu okolicznościowego, należy zawsze rozważyć zasadność udzielenia tego zwolnienia.
Warto o tym pamiętać, składając wniosek o urlop okolicznościowy.
Przykład:
Złożyłaś wniosek o urlop wypoczynkowy w dniach od 1 sierpnia do 1 września 2017 r. W dniu 5 sierpnia 2017 r. brałaś ślub. Następnie w dniu 4 września 2017 r. złożyłaś wniosek o 2 dni urlopu okolicznościowego (4 – 5 września 2017 r.)
W takim przypadku, z uwagi na prawie miesięczny okres, jaki upłynął od dnia ślubu, pracodawca może podważyć zasadność udzielenie Ci urlopu okolicznościowego z okazji ślubu w dniach 4 – 5 września 2017 r.
Aby uniknąć wątpliwości związanych z korelacją czasową urlopu okolicznościowego, mogłaś złożyć wniosek o urlop okolicznościowy np. w dniach 1 – 2 sierpnia 2017 r., a następnie o urlop zwykły od dnia 3 sierpnia do 5 września 2017 r.
Wniosek o udzielenie urlopu okolicznościowego
Wniosek o udzielenie urlopu okolicznościowego składa się, według takich samych zasad, jakie obowiązują Cię w przypadku składania wniosku o urlop wypoczynkowy (z uwzględnieniem przepisów wewnątrzzakładowych) z zaznaczeniem, że jest to urlop okolicznościowy.
Ważne:
Nawet jeśli pracodawca wie o Twoim ślubie, nie oznacza to, że automatycznie udzieli Ci urlopu okolicznościowego.
Mówiąc krótko – bez Twojego wniosku o udzielenie urlopu okolicznościowego, pracodawca nie może udzielić Ci urlopu.
Jeśli nie złożysz wniosku o urlop okolicznościowy w stosownym terminie (musi wystąpić korelacja czasowa, o której była mowa powyżej), to nie możesz go wykorzystać później. Nie przysługuje Ci również ekwiwalent za niewykorzystany urlop.
Jak udokumentować uprawnienie do urlopu okolicznościowego?
Pracodawca ma prawo zażądać od Ciebie przedłożenia dokumentu uzasadniającego przyznanie urlopu okolicznościowego. W praktyce należy jednak pamiętać, że odpis skrócony aktu małżeństwa (który stanowi taki dowód w przypadku ślubu), wydawany jest po dniu jego zawarcia. A zatem składając wniosek o udzielenie urlopu okolicznościowego, zobowiązujesz się do dostarczenia stosownego dowodu zawarcia małżeństwa w terminie późniejszym.
Co z wynagrodzeniem za czas urlopu okolicznościowego?
Za czas urlopu okolicznościowego udzielonego w związku ze ślubem, zachowujesz prawo do wynagrodzenia. Przy ustalaniu wynagrodzenia za czas urlopu okolicznościowego stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop. Jednak składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadł dzień urlopu okolicznościowego.
Prawo do urlopu okolicznościowego dla rodziców i teściów
Zgodnie z powołanym Rozporządzeniem pracodawca jest również obowiązany udzielić 1 dzień urlopu w razie ślubu dziecka pracownika, tak więc przekażcie tę informację swoim rodzicom i przyszłym teściom.
Podstawa prawna:
- art. 1542 § 2, art. 297 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeksu Pracy tj. z dnia 8 września 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1666);
- art. 1 § 2 Ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, tj. z dnia 9 marca 2017 r. (Dz.U. z 2017 r. Poz. 682), art. 10 Konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską z dnia 28 lipca 1993 r. (Dz.U. z 1998 r. Nr 51, poz. 318);
- § 2, § 15, § 16 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (DzU z 1996 r. Nr 60, poz. 281 ze zm.);
- art. 15a ustawy z 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w RP; (Dz.U. z 2013 r., poz. 1169 ze zm.);
- § 5 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (tj. z dnia 20 kwietnia 2017 r., Dz.U. z 2017 r. poz. 927).
Olga