Ostatnio w Internecie zrobiło się głośno o prawie Państwa Młodych do normalnego i godnego przeżywania własnego ślubu i wesela jako dobra osobistego za sprawą wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowie (sygn. akt I C 1562/7). Sąd ten zasądził na rzecz Państwa Młodych zadośćuczynienie w wysokości 15.000 zł z tego tytułu, a wyrok ten został okrzyknięty mianem precedensowego.
Nie jest to jednak pierwszy wyrok sądowy zasądzający zadośćuczynienie dla Państwa Młodych. Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie, w dniu 20 grudnia 2013 r. (sygn. akt II C 802/10) zasądził na rzecz Panny Młodej od firmy odpowiedzialnej za organizację ślubu i wesela zadośćuczynienie w wysokości 20.000 złotych za naruszenie jej dobrego imienia jako dobra osobistego.
(…) Można zgodzić się co do tego, że na skutek zatrucia naruszone zostało prawo powódki do spokoju i odpoczynku po uroczystościach weselnych, bowiem zamiast pielęgnować dobre wspomnienia związane ze złożeniem przysięgi małżeńskiej, musiała ona interesować się zdrowiem pozostałych uczestników przyjęcia, przepraszać za skutki wesela, wysłuchiwać negatywnych komentarzy, odczuwać wstyd i upokorzenie.
W tym samym wyroku Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie stwierdził jednak, że
Zbędne jest natomiast podejmowanie próby konstruowania na potrzeby niniejszego procesu innego rodzaju dóbr osobistych podlegających ochronie. W ocenie Sądu dobrem takim nie jest przynależne osobie wstępującej w związek małżeński prawo do przeżycia nocy poślubnej, poczęcia dziecka w trakcie tej nocy lub też w czasie bezpośrednio następującym po dacie zaślubin, ani też prawo do odbycia podróży poślubnej w określonym czasie.
Czym w takim razie jest dobro osobiste?
Kodeks cywilny wskazuje otwarty katalog dóbr osobistych. Za dobra osobiste człowieka uważa się w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.
Przyjmuje się, że dobrami osobistymi są takie wartości ze świata uczuć i życia psychicznego człowieka, które uznawane są za cenne i nienaruszalne w opinii społecznej.
Jakie roszczenia przysługują za naruszenie dóbr osobistych?
Zgodnie z art. 448 Kodeksu cywilnego
W razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. (…)
Jaka kwota stanowi odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia?
Przy ocenie, jaka suma jest odpowiednia tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę spowodowaną naruszeniem dóbr osobistych, należy mieć na uwadze
1. rodzaj dobra, które zostało naruszone oraz
2. charakter, stopień nasilenia i czas trwania doznawania przez osobę, której dobro zostało naruszone, ujemnych przeżyć psychicznych spowodowanych naruszeniem.
Dla oceny tej nie jest też bez znaczenia stopień winy osoby naruszającej dobra osobiste, cel, który zamierzała ona osiągnąć, podejmując działanie naruszające te dobra i korzyść majątkowa, jaką w związku z tym działaniem uzyskała lub spodziewała się uzyskać (por. wyr. Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 28.3.2012 r., sygn. akt I ACa 162/12).
Dla kogo pieniądze?
Powyższy przepis stanowi podstawę prawną dla dwóch roszczeń:
1. zadośćuczynienia – płatnego bezpośrednio pokrzywdzonemu, oraz
2. odpowiedniej sumy pieniężnej płatnej na cel społeczny, wskazany przez pokrzywdzonego.
Pokrzywdzony może dochodzić jednego ze wskazanych roszczeń albo obu łącznie (por. wyrok Sądu Najwyższego z 17.3.2006 r., sygn. akt I CSK 81/05)
Sąd jest związany żądaniem pokrzywdzonego, zarówno w zakresie wyboru roszczenia, jak i celu społecznego, na który mają zostać przeznaczone środki.
Podmiot, wobec którego skierowane jest żądanie zapłaty określonej kwoty na cel społeczny, nie może kwestionować wyboru pokrzywdzonego i wskazać innego celu społecznego. Sąd powinien jednak z urzędu zbadać, czy wskazany przez pokrzywdzonego cel można zakwalifikować jako cel społeczny.
Co z tego wynika?
Analizując treść wyżej wymienionych wyroków należy stwierdzić, że dobrem osobistym jest prawo do:
1. normalnego i godnego przeżywania własnego ślubu i wesela, jak również
2. prawo do spokoju i odpoczynku po uroczystościach weselnych,
ale dobrem osobistym nie jest prawo do przeżycia nocy poślubnej.
Jakie są konsekwencje wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowie?
Wyrok sądu w Rejonowego w Tarnowie nie jest prawomocny i nie wiadomo czy w przypadku apelacji druga instancja utrzyma wyrok.
W mojej ocenie stan faktyczny sprawy jest dość kontrowersyjny i nie dziwi mnie fakt, iż odbił się on co szerokim echem szczególnie wśród usługodawców. Wyrok ten z uwagi na swoją treść jak również jego nagłośnienie może spowodować lawinę kolejnych pozwów ze strony niezadowolonych z usług DJ, zespołów, właścicieli sal itp. Par Młodych.
Myślę, że niezakwalifikowanie prawa do przeżycia nocy poślubnej jako dobra osobistego, może wielu z narzeczonych zdziwić. Ciekawi mnie tylko czy po weselu i własnych doświadczeniach z nocy poślubnej, wyrok ten dalej będzie Was aż tak bardzo dziwił 😊
Olga
Przypisy:
art. 23 i art. 448 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny tj. z dnia 9 lutego 2017 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 459)
wyrok Sądu Rejonowego w Tarnowie (sygn. akt I C 1562/7),
wyrok Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie z dnia 20 grudnia 2013 r. (sygn. akt II C 802/10)
wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 28 marca 2012 r. (sygn. akt I ACa 162/12)
wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2006 r. (sygn. akt I CSK 81/05)