Ile razy zdarzyło Wam się, że kupiłyście sukienkę, a po niecałym miesiącu urwał się w niej zamek lub się popruła? A może torebkę, w której po kilku wyjściach urwała się rączka? Ile razy w takich sytuacjach sprzedawca starał się Wam wmówić, że wina jest po Waszej stronie?
Ja osobiście miałam sytuację, kiedy w nowiutkich 12 cm szpilkach po kilku wyjściach złamał mi się obcas – dosłownie klasyczny “mentos”. A Pani w sklepie starała mi się wmówić, że to pod moim ciężarem ;( Wycofała się z tego, jak zobaczyła moje zabójcze spojrzenie i lepiej przyjrzała się moim gabarytom…
Jak sobie radzić w takich sytuacjach? Jakie macie prawa?
Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną (rękojmia). W poniższym tekście skupię się wyłącznie na wadach fizycznych rzeczy i opowiem o tym czym dokładnie jest tajemniczo brzmiąca rękojmia przy sprzedaży.
Czym jest wada fizyczna rzeczy?
Wada fizyczna polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową.
W szczególności rzecz sprzedana jest niezgodna z umową, jeżeli:
1) nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia;
2) nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór;
3) nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia;
4) została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.
Jeżeli kupującym jest konsument, a wada fizyczna została stwierdzona przed upływem roku od dnia wydania rzeczy sprzedanej (zazwyczaj jest to moment wydania rzeczy kupującemu), domniemywa się, że wada lub jej przyczyna istniała w chwili przejścia niebezpieczeństwa na kupującego.
Co to oznacza?
Oznacza to, że jeżeli wada ujawni się w ciągu roku od wydania rzeczy kupującemu, przyjmuje się, że wada ta istniała w rzeczy „od samego początku”. Oczywiście domniemanie to jest domniemaniem wzruszalnym, co oznacza, że sprzedawca może udowodnić, że ani przyczyna, ani wada nie istniały w chwili sprzedaży, a powstała w związku z nieprawidłowym używaniem towaru.
Uprawnienia kupującego będącego konsumentem z tytułu rękojmi
Jeżeli kupującym jest konsumentem może żądać od sprzedawcy:
1. usunięcia wady (naprawy) lub
2. wymiany rzeczy na wolną od wad (wymiany).
Przedsiębiorca może odmówić spełnienia Twojego żądania, jeśli jest ono:
1. niemożliwe do wykonania
albo
2. wymaga nadmiernych kosztów.
Co to oznacza w praktyce?
W przypadku moich szpilek i nieszczęsnego złamanego obcasa, żądałam wymiany ich na nowe (zawsze lepiej mieć w szafie nową parę szpilek 😉), ale niestety ten model został wyprzedany ;( więc moje żądanie było niemożliwe do wykonania.
Nawet jeśli szpilki te byłyby produkowane, sprzedawca mógłby mi odmówić wymiany ich na nowe, z uwagi na drugie zastrzeżenie – nadmierne koszty. Należy bowiem zawsze przeanalizować, które roszczenie niesie za sobą niższe koszty dla sprzedającego, a niewątpliwie tańszym rozwiązaniem jest naprawa obcasa niż ich wymiana na nowiutką parę szpilek 😉
Co w przypadku, gdy sprzedawca odmówi spełnienia Twojego żądania?
W takiej sytuacji, jako konsument masz prawo zmienić wybór swojego roszczenia.
Możesz żądać:
1. naprawy (jeśli wcześniej żądałaś wymiany);
2. wymiany (jeśli wcześniej żądałaś naprawy).
Czy są inne możliwości?
Poza naprawą i wymianą możesz również:
1. obniżenia ceny;
2. odstąpić od umowy.
Co ważne – odstąpić od umowy możesz tylko wtedy, kiedy wada towaru jest wadą istotną.
Kiedy wada jest istotna, a kiedy nieistotna?
Żeby odpowiedzieć na pytanie czy wada jest istotna, każdorazowo trzeba przeanalizować znaczenie wady dla przeznaczenia towaru.
Przedsiębiorca może nie uznać Twojego żądania obniżenia ceny lub odstąpienia od umowy i w zamian zaproponować:
1. naprawę
albo
2. wymianę.
Może to jednak zaproponować tylko pod warunkiem ich:
1. niezwłocznej realizacji
i
2. braku nadmiernych niedogodności dla Ciebie
(oba te warunki muszą wystąpić łącznie).
W praktyce:
Jeśli w Twojej ukochanej sukience, którą masz założyć na sobotnie wesele swojej przyjaciółki zepsuje się zamek, to lepszym rozwiązaniem dla Ciebie będzie, obniżenie ceny za sukienkę, (która zrekompensuje Ci kupno nowego zamka i jego wszycie) niż żądanie naprawy sukienki, która wiąże się z 2 tygodniowym oczekiwaniem na jej zwrot. Naprawa w tym przypadku wiązała by się z nadmiernymi niedogodnościami dla Ciebie (musiałabyś kupić nową sukienkę) choć… każdy pretekst jest dobry 😉
Sprzedawca nie może przyjąć Twojego żądania obniżenia ceny lub odstąpienia od umowy jeśli nie wymienił rzeczy lub jej nie naprawił.
A jeśli ponownie reklamujesz ten sam towar?
W przypadku ponownej reklamacji tego samego towaru przysługuje Ci:
1. żądanie naprawy towaru;
2. żądanie wymiany towaru.
W tym przypadku przedsiębiorca może odmówić spełnienia Twojego żądania (tak jak w przypadku pierwszej reklamacji) jeśli jest ono:
1. niemożliwe do wykonania;
albo
2. wymaga nadmiernych kosztów.
W takiej sytuacji (tak jak w przypadku pierwszej reklamacji) możesz zmienić swój wybór i żądać:
1. naprawy (jeśli wcześniej żądałaś wymiany);
2. wymiany (jeśli wcześniej żądałaś naprawy).
Ale możesz również:
1. żądać obniżenia ceny;
2. odstąpić od umowy (jeśli wada jest istotna).
W przypadku ponownej reklamacji (spowodowanej tą samą lub inną wadą) Twoje żądanie w zakresie obniżenia celu lub odstąpienia od umowy musi zostać uwzględnione.
W praktyce oznacza to, że jeżeli moje szpilki (z którymi nie miałam już później problemów) w przeciągu dwóch lat od zakupu zepsuły by się ponownie (znów złamał się obcas lub np. odkleiła się podeszwa) mogłabym odstąpić od umowy (czyli zwrócić sprzedawcy szpilki i żądać zwrotu pieniędzy) i kupić sobie nowe szpilki 😉
Okres rękojmi
Sprzedawca odpowiada wobec konsumenta za sprzedany towar, jeżeli wada zostanie stwierdzona co do zasady w okresie 2 lat od momentu jego wydania. Terminu tego nie można skrócić, z wyjątkiem towarów używanych, przy których sprzedawca może ograniczyć okres swojej odpowiedzialności maksymalnie do roku.
Termin rozpatrzenia reklamacji
Jeżeli kupujący będący konsumentem zażądał:
1. wymiany rzeczy lub
2. usunięcia wady albo
3. złożył oświadczenie o obniżeniu ceny, określając kwotę, o którą cena ma być obniżona,
a sprzedawca nie ustosunkował się do tego żądania w terminie czternastu dni, uważa się, że żądanie to uznał za uzasadnione.
Powyżej opisane zasady mają zastosowanie bez względu na to czy mówimy o kupnie butów, zaproszeń ślubnych czy innych zakupów dnia codziennego.
Olga
Podstawa prawna:
Art. 556 – 5563, 560 – 561, 5615 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny tj. z dnia 9 lutego 2017 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 459)