Podatek od prezentów? To nie żart!

Która z nasz nie lubi być obdarowywana prezentami? Chyba nie znam takiej kobiety! Kwiaty bez okazji… słodkości w „gorszy dzień”… błyskotki…ach błyskotki! 😉

Jesteśmy obdarowywane przez naszych najbliższych przez cały rok, czy to z okazji urodzin, imienin, dnia kobiet, walentynek, czy też świąt. W dzień ślubu nie będzie pewnie inaczej, z tym, że krąg darczyńców się powiększy. Z tej okazji trafia do nas masa prezentów i „kopert” nie tylko od najbliższych z rodziny, ale również i od przyjaciół i znajomych.

Czy zastanawiałaś się jednak nad tym, czy takie prezenty trzeba gdzieś zgłaszać, bądź płacić od nich podatek?

Prezenty ślubne w świetle prawa

To co w języku potocznym nazywamy prezentami, podarunkami, upominkami ma swoje określone ramy prawne. Prawnik słyszący „mam dla Ciebie prezent” ma od razu na myśli umowę darowizny. Wszelkie upominki, prezenty, podarunki w świetle prawa są bowiem niczym innym jak darowizną i tak też traktowane są przez urzędy skarbowe.

Podatek od darowizn?

Prezent jako darowizna co do zasady podlega opodatkowaniu podatkiem od darowizn i spadków. Używam w tym miejscu ulubionego, prawniczego „co do zasady” 😉 nie przypadkowo. Nie od każdego bowiem prezentu podatek zostanie naliczony. To, czy darowiznę będziesz musiała zgłosić, a podatek zapłacić zależy od:

1. wartości prezentu;

2. stopnia pokrewieństwa pomiędzy Tobą, a osobą, od której prezent otrzymałaś.

Jakie są limity?

Spokojnie! Nie od wszystkich prezentów otrzymanych z okazji ślubu będziesz musiała zapłacić podatek i nie wszystkie prezenty będziesz musiała zgłaszać w urzędzie skarbowym. Drobne upominki jak kwiaty, tekstylia do sypialni, naczynia kuchenne czy niewielkie sumy pieniężne zwykle będą zwolnione z podatku, o ile nie zostanie przekroczony ustawowy limit wartości darowizn od jednej osoby z 5 lat. Oczywiście mam tu na myśli naprawdę drobne upominki, a nie prezent od cioci florystki w postaci dekoracji kwiatowej Twojej uroczystości za „ładną, okrągłą sumkę” ;)).

Prawo w tym zakresie przewiduje trzy główne grupy podatkowe, do których przypisane są różne limity. Aby ustalić czy mieścisz się w przewidzianym limicie musisz zsumować wszystkie darowizny, które otrzymałaś od danej osoby w przeciągu ostatnich 5 lat.

Jaka jest wysokość podatku?

Wiesz już, że ciocia florystka naprawdę zaszalała z dekoracją florystyczną na Twoim weselu, do tego dorzuciła parę groszy w kopercie, a w konsekwencji wartość darowizny od cioci przekroczyła ustawowy limit. Zastanawiasz się jaki zatem podatek zapłacisz.

Wysokość podatku uzależniona jest od tego do której grupy podatkowej należy osoba, od której otrzymałaś prezent i od wartości tego prezentu. Spokojnie! Nie zapłacisz podatku od całej tej okrągłej sumki…;) Podatek zapłaci się tylko od nadwyżki ponad określony powyżej limit.

A jak to jest z prezentami ślubnymi?

Żeby nie było tak prosto, przy prezentach ślubnych dochodzi jeszcze jedna ważna kwestia… Przecież te prezenty zwykle wręczane są obojgu świeżo upieczonym małżonkom. Dlatego też prezent od jednej osoby w stosunku do Ciebie i do Twojego męża będzie inaczej rozpatrywany. Twoja ciocia w stosunku do Ciebie będzie bowiem w II grupie podatkowej, a w stosunku do Twojego męża w III grupie. Jak więc do tego podejść?

Najprościej na przykładach!

Przykład I

Od matki chrzestnej, która jest siostrą Twojej mamy otrzymujesz (tylko Ty) w prezencie ślubnym 5.000,00 złotych w gotówce oraz urządzenie wielofunkcyjne, o wartości 5.000,00 złotych, które pozwoli Ci ugotować dla Ciebie i Twojego męża, Twój pierwszy w życiu obiad (oby był smaczny;)). Łączna wartość prezentu od tej cioci wyniosła 10.000,00 złotych. W przeciągu ostatnich 5 lat nie otrzymałaś od tej cioci innego prezentu. W przypadku prezentu od siostry Twojej mamy, prezent taki jest wolny od podatku do kwoty 7.276,00 złotych. W związku z tym, iż wartość prezentu jest większa od faktycznej wartości prezentu odejmujesz określony limit, w naszym przypadku od kwoty 10.000,00 zł odejmujesz 7.276,00 złotych. Powstała w ten sposób różnica tj. kwota 2.724,00 złotych stanowi nadwyżkę, od której zapłacisz podatek w wysokości 7%.

Przykład II

W sytuacji jak powyżej, ta sama matka chrzestna daje urządzenie wielofunkcyjne Tobie (bo przecież to Ty musisz jakoś ugotować pierwszą małżeńską zupę), a kwotę pieniężną 5.000,00 złotych Twojemu świeżo upieczonemu mężowi (bo wszyscy wiedzą, że Ciebie pieniądze się nie trzymają ;)). W takim przypadku:

1. darowizna rzeczowa o wartości 5.000,00 złotych na Twoją rzecz nie podlega opodatkowaniu (w II grupie podatkowej limit wynosi 7.276,00 złotych, a zatem nie został przekroczony);

2. darowizna pieniężna o wartości 5.000,00 złotych na rzecz Twojego męża będzie podlegać opodatkowaniu. Twoja matka chrzestna w stosunku do Twojego męża będzie w III grupie podatkowej, a zatem różnica (nadwyżka) między otrzymaną przez męża gotówką, a limitem przewidzianej w tej grupie tj. 4.902,00 zł wyniesie 98,00 złotych. Twój mąż będzie musiał zatem zgłosić darowiznę i odprowadzić podatek w wysokości 12% od kwoty 98,00 złotych.

Zwykle goście weselni wręczają prezent do rąk wspólnych Młodej Pary. Takie prezenty należy traktować jako prezenty wręczone w udziale 50/50 i w takim przypadku wysokość podatku należy rozpatrywać jak w przykładzie II oczywiście, wciąż uwzględniając odpowiednie grupy podatkowe odpowiednie dla Ciebie i dla Twojego męża.

W jakich innych przypadkach darowizna również nie jest opodatkowana?

Wiesz już, jakie zasady rządzą opodatkowaniem darowizn, w tym do jakiej wartości darowizn, liczonych przez jaki okres obowiązek podatkowy nie powstaje. Jest jednak jeszcze jeden przypadek, który pozwala uniknąć podatku (w świetle prawa oczywiście!).

W I grupie podatkowej wyodrębnia się kategorię darczyńców, których darowizny pomimo przekroczenia limitu nie będą podlegać opodatkowaniu, oczywiście pod warunkiem dopełnienia kilku formalności. Poniższa tabelka usystematyzuje wszystkie ww. kwestie:

Zwracam uwagę, że „zerowa grupa podatkowa” nie obejmuje prezentów np. od teściów, którzy dla Twojego męża (jako rodzice) będą w tzw. „zerowej grupie podatkowej”, a dla Ciebie będą w I grupie podatkowej. Dlatego też większe prezenty od teściów korzystniej (podatkowo) by trafiły w pierwszej kolejności wyłącznie do rąk Twojego męża.

Przykład III

Twoi teściowe postanowili darować Tobie i mężowi gotówkę (przelewem na rachunek bankowy) na zakup mieszkania w wysokości 300.000,00 złotych. Kiedy i kto będzie płacił podatek?

1. Jeśli darowizna będzie wyłącznie na rzecz Twojego męża, wystarczy by Twój mąż zgłosił darowiznę w urzędzie skarbowym w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym darowiznę otrzyma. Jeśli ze zgłoszeniem się spóźni wówczas zapłaci podatek tak jak w I grupie podatkowej;

2. Jeśli darowizna będzie dla Was obu np. w udziałach po 1/2 wówczas:

1) wystarczy, by Twój mąż zgłosił, że otrzymał darowiznę w kwocie 150.000,00 złotych w urzędzie skarbowym w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym darowiznę otrzyma, a podatku od darowizny nie będzie płacić. Jeśli ze zgłoszeniem się spóźni wówczas zapłaci podatek tak jak w I grupie podatkowej;

2) jeśli zaś chodzi o część darowizny na Ciebie (w wysokości drugiej połowy gotówki, czyli w naszym przypadku 150.000,00 złotych), będziesz musiała taką darowiznę zgłosić w terminie 1 miesiąca od otrzymania darowizny i zapłacić podatek od nadwyżki ponad kwotę 9.637,00 złotych.

Jak, kiedy i gdzie zgłosić darowiznę?

Darowiznę zgłaszasz w określonych ustawowo terminach w właściwym dla Ciebie urzędzie skarbowym na formularzach dostępnych w urzędzie. Termin zgłoszenia oraz rodzaj formularza uzależniony jest od tego, w której grupie podatkowej została poczyniona.

Warto dopełnić obowiązków podatkowych

Kontroli urzędu skarbowego w trakcie wesela raczej bym się nie spodziewała 😉 Nie oznacza to jednak, że możesz zapomnieć o podatku i spokojnie dysponować otrzymanymi prezentami. Urząd skarbowy może zainteresować się tym skąd masz większe pieniądze np. gdy będziesz chciała dokonać jednorazowej większej wpłaty na rachunek bankowy, albo przeznaczyć takie pieniądze na zakup mieszkania czy samochodu. Wówczas możesz pojawić się „na celowniku” fiskusa, a jeśli nie wykażesz, że kwota ta pochodzi z darowizn zwolnionych z podatku, mogą dotknąć Cię nieprzyjemności i konsekwencje finansowe jak np. podatek do 75% wartości nieujawnionego przychodu.

Warto zatem większe darowizny przyjmować w formie przelewów bezpośrednio na rachunek bankowy obdarowanego (odpowiednio Twój, męża, wasz wspólny, ze wskazaniem, że jest to darowizna i konkretnie dla kogo), spisać sobie na kartce ile od kogo otrzymaliście chociażby w „kopercie” (na wypadek gdybyś musiała tłumaczyć się przed urzędem skarbowym) oraz zgłaszać darowizny i płacić od nich podatek gdy taki obowiązek powstanie.

Kinga

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tj. Dz. U. Z 2017 r. poz. 833 ze zm.)