Nazwisko identyfikuje każdego z nas zarówno w naszym życiu prywatnym jak i zawodowym. Narzeczeni przez zawarcie małżeństwa stają się rodziną.
Dlatego też kwestia nazwisk małżonków po ślubie, a raczej żon, gdyż Panowie są mocno przywiązani do tradycji, często jest tematem spornym, pomiędzy przyszłymi małżonkami.
Dziś przedstawimy Wam jakie macie możliwości w wyborze i łączeniu nazwisk 🙂
Kwestię nazwisk małżonków po ślubie regulują przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
W praktyce możemy wybrać jedną z następujących opcji:
1. każdy z małżonków może zachować swoje dotychczasowe nazwisko;
2. małżonkowie mogą nosić wspólne nazwisko będące dotychczasowym nazwiskiem jednego z nich;
3. każdy z małżonków może zachować swoje dotychczasowe nazwisko i połączyć je z nazwiskiem drugiego małżonka.
W praktyce tylko opcja nr 1 jest oczywista bo po prostu każdy z małżonków pozostaje przy swoim dotychczasowym nazwisku.
Opcja nr 2 też wydaje się być prosta.
Małżonkowie mogą nosić wspólne nazwisko będące dotychczasowym nazwiskiem jednego z nich. Jest to niezależne od tego, czy jako wspólne nazwisko wybiorą nazwisko kobiety, czy mężczyzny, oraz od tego, czy nazwisko jest jednoczłonowe czy wieloczłonowe.
Dodatkowo, decydując się na nazwisko współmałżonka, można zmienić kolejność i formę gramatyczną członów jego nazwiska.
I chyba w tym momencie jest najwyższy czas na przykład 🙂
Przykład:
Ona: Anna Kowalska
On: Jan Igrekowski – Nowak
po zawarciu małżeństwa Anna może nazywać się (przy założeniu, że przyjmuje nazwisko męża):
Rezultat:
Anna Igrekowska – Nowak
Anna Nowak – Igrekowska
Ale to nie koniec możliwości.
Przez pojęcie „przyjęcie dotychczasowego nazwiska jednego z małżonków” należy rozumieć też przyjęcie jednego tylko członu z dotychczasowego nazwiska współmałżonka bez przyjęcia członu drugiego.
Co to oznacza w praktyce?
Przykład:
Ona: Anna Kowalska
On: Jan Igrekowski – Nowak
Możliwe nazwiska po ślubie:
Anna i Jan Kowalscy
Anna i Jan Igrekowscy
Anna i Jan Nowak
Opcja nr 3
Każdy z małżonków może zachować swoje dotychczasowe nazwisko i połączyć je z nazwiskiem drugiego małżonka. Niby proste…
Dla zrozumienia posłużę się jednak przykładem 🙂
Pierwsza rzecz to kolejność nazwisk.
Przykład 1:
Ona: Olga Kałka
On: Tomasz Pogon
Oboje chcemy skorzystać z opcji nr 3.
Czyli jak będziemy się nazywali?
W przypadku moim sprawa wydawała się być oczywista Olga Kałka – Pogon.
A w przypadku Tomasza?
Tomasz Pogon – Kałka czy też Tomasz Kałka – Pogon (pomijam, że po zadaniu pytania mojemu ówczesnemu narzeczonemu odpowiedział kategorycznie Pogon :P)
Do roku 1998 art. 25 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wskazywał na możliwość, aby żona zachowująca swoje dotychczasowe nazwisko dodała do niego nazwisko męża, a w przypadku kiedy żona pozostawała przy swoim nazwisku, uprawnienie dla męża polegające na możliwości dodania przez męża do swego nazwiska, nazwiska żony, co wprost wskazywało na kolejność nazwisk.
Art. 25 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w aktualnym brzmieniu, nie wskazuje na kolejność członów nazwiska, które powstało w wyniku połączenia (a nie dodania) nazwiska dotychczasowego z nazwiskiem współmałżonka, co daje małżonkom dużą swobodę w ukształtowaniu nazwiska każdego z nich przy zawarciu małżeństwa.
Wobec tego mogłam się nie tylko nazywać
Kałka – Pogon, ale również Pogon – Kałka,
a Tomasz mógł się nazywać Pogon – Kałka, jak i Kałka – Pogon.
Pytanie jednak czy możliwa była sytuacja, w której zarówno ja, jak również Tomasz postanowilibyśmy do swojego nazwiska dołączyć nazwisko współmałżonka co spowodowałoby, że ja nazywałabym się Kałka – Pogon, a Tomasz Pogon – Kałka.
Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie przewiduje zasady posiadania przez małżonków jednakowego nazwiska, wobec tego przyjąć należy, iż taka sytuacja była dopuszczalna. Tylko wydaje mi się, że należałoby do tego podejść racjonalnie 🙂 Ale z uwagi na to, że kolejność nie jest określona, należy dopilnować tego jak nazwiska małżonków (w jakiej kolejności) zostaną wpisane do aktu stanu cywilnego. Żeby ostatecznie się nie okazało, że oboje zdecydowaliście się na dwuczłonowe nazwisko, a i tak będziecie nosić inne nazwiska 🙂
Nie jest jednakże dopuszczalne dokonanie swoistej wymiany dotychczasowych nazwisk przez osoby zawierające małżeństwo tzn. ja nie mogłabym się nazywać Pogon, przy założeniu, że mój mąż jednocześnie miałby nazywać się Kałka.
Co ważne jednak, nowo utworzone nazwisko nie może składać się z więcej niż dwóch członów. Oznacza to, że jeżeli nazwisko jednego z małżonków miało już wcześniej dwa człony małżonek musi odrzucić jeden z nich.
Co ważne, o ile w opcji nr 2 jest mowa o wspólnym nazwisku, tak w opcji nr 3 nie ma już takiego wymogu.
Jak więc może wyglądać nazwisko w opcji nr 3, przy założeniu, że kobieta i mężczyzna przed zawarciem małżeństwa mieli już nazwisko dwuczłonowe?
Przykład:
Ona: Anna Kowalska – Iksińska
On: Jan Igrekowski – Nowak
Rezultat?
Ona:
1. Anna Kowalska – Igrekowska
2. Anna Kowalska – Nowak
3. Anna Iksińska – Igrekowska
4. Anna Iksińska – Nowak
i przy uwzględnieniu, że kolejność jest dowolna
5. Anna Igrekowska – Kowalska
6. Anna Nowak – Kowalska
7. Anna Igrekowska – Iksińska
8. Anna Nowak – Iksińska
On:
9. Jan Kowalski – Igrekowski
10. Jan Kowalski – Nowak
11. Jan Iksiński – Igrekowski
12. Jan Iksiński – Nowak
i przy uwzględniueniu, że kolejność jest dowolna
13. Jan Igrekowski – Kowalski
14. Jan Nowak – Kowalski
15. Jan Igrekowski – Iksiński
16. Jan Nowak – Iksiński
Pamiętać jednak należy (o czym była już mowa), że małżonkowie nie mogą się wymienić nazwiskami, a wobec tego nie zostaną zarejestrowani:
Ona: Anna Igrekowska – Nowak
przy założeniu, że
On: Jan Kowalski – Iksiński
Ale też wracając do opcji nr 2, oboje małżonkowie mogą się również nazywać
1. Anna i Jan Kowalscy
2. Anna i Jan Iksińscy
3. Anna i Jan Igrekowscy
4. Anna i Jan Nowak
5. Anna i Jan Kowalscy – Iksińscy
6. Anna i Jan Igrekowscy – Nowak
Jako ciekawostkę zapytam – Czy każda para może skorzystać z połączenia nazwisk?
Bo co jeśli Jan Wróbel postanowi poślubić Annę Wróbel?
Odpowiedź wydaje się prosta – będą się nazywali Wróbel 🙂
Ale czy mogą skorzystać w możliwości połączenia nazwisk i nazywać się Wróbel – Wróbel?
W prawie obowiązuje zasada, że co nie jest zabronione jest dozwolone, wobec tego z prawnego punktu widzenia istnieje taka możliwość. Przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zabraniają takiej możliwości tylko w stosunku do dzieci. Nie zdziwiłabym się jednak, gdyby Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego odmówił wpisania takiego nazwiska.
Rozmawiałam w tej sprawie z jednym z zaprzyjaźnionych Kierowników i oczywiście pierwsze pytanie jakie zadał to po co? Ale opierając się na przepisach, ostatecznie stwierdził, że nie ma podstaw prawnych, żeby takiego nazwiska nie zarejestrować 😛
Dodam tylko, że O nazwisku, które każdy z małżonków będzie nosił po zawarciu małżeństwa, decyduje jego oświadczenie złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego. Oświadczenie może być złożone bezpośrednio po zawarciu małżeństwa albo przed sporządzeniem przez kierownika urzędu stanu cywilnego zaświadczenia stwierdzającego brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa.
Pamiętajcie jednak, że W razie niezłożenia oświadczenia w sprawie nazwiska, każdy z małżonków zachowuje swoje dotychczasowe nazwisko.
Pamiętajcie, że kwestia nazwisk jest ważna, bo wybrane nazwisko będziecie nosić „póki śmierć Was nie rozłączy” (chyba, że się rozwiedziecie – czego oczywiście nie życzę, albo zdecydujecie się na na zmianę nazwiska w trybie administracyjnym, ale to przy okazji innego wpisu).
Jak widzicie temat do łatwych nie należy, ale mam nadzieje, że dzięki temu wpisowi będziecie wiedzieć więcej.
I na koniec pytanie – na jakie nazwisko Wy się zdecydujecie?
Olga
Podstawa prawna:
art. 25 Ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, tj. z dnia 9 marca 2017 r. (Dz.U. z 2017 r. Poz. 682)